ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΩΔΙΚΑΣ ΣΙΝΑ

Ἡ πρώτη σοβαρὴ ἀπόπειρα ἔρευνας πάνω στὴν περιπέτεια τοῦ Σιναϊτικοῦ Κώδικος ἀπὸ τὸ 1844 ὣς τὸ 1870, πραγματοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ševčenko τὸ 1964, μὲ τὸ σημαντικὸ ἄρθρο του: New documents on Constantine Tischendorf and Codex Sinaiticus^[i], βασισμένο κυρίως σὲ ὑλικὸ ἀπὸ τὰ Ἀρχεῖα τῆς Μονῆς τοῦ Σινᾶ.

Κατὰ τὰ ἔτη 2003 – 2006 διενεργήθησαν ἐνδελεχεῖς ἔρευνες στὸ Κρατικὸ Ἱστορικὸ Ἀρχεῖο τῆς Ἁγίας Πετρούπολης καὶ στὸ Ἀρχεῖο τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν τῆς Ρωσσικῆς Αὐτοκρατορίας στὴν Μόσχα ἀπὸ τὴν Α. Zacharova, ἀναπληρώτρια καθηγήτρια στὸ Κρατικὸ Πανεπιστήμιο Lomonosov τῆς Μόσχας. Τὸ ἐμπεριστατωμένο ἄρθρο της στὸ Montfaucon^[ii] συνοδεύτηκε ἀπὸ πολλὰ ἄγνωστα ἔγγραφα τῶν Ρωσσικῶν Διπλωματικῶν Ἀρχείων καὶ προσέφερε μιὰ νέα καὶ λεπτομερὴ ἀναθεώρηση, φέρνοντας στὸ φῶς ἔγγραφα ὅπως τὴν Πράξη Δωρεᾶς τοῦ Νοεμβρίου 1869.

Παράλληλες ἔρευνες διενεργήθησαν στὰ Ἀρχεῖα τῆς Μονῆς τοῦ Σινᾶ καὶ τοῦ Μετοχίου της στὸ Κάιρο ἀπὸ λόγιους Σιναΐτες, τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Σινᾶ Δαμιανό, τὸν βιβλιοθηκάριο τῆς Μονῆς ἱερομόναχο Ἰουστῖνο καὶ ἄλλους Πατέρες, καθὼς καὶ ἀπὸ τὴν ἐπιστημονικὴ ὁμάδα τοῦ Ἱδρύματος Ὅρους Σινᾶ ὑπὸ τὸν καθηγητὴ Π. Νικολόπουλο καὶ τὸν Δρ. Ν. Φύσσα. Τὰ ἀνέκδοτα ἔγγραφα ποὺ ἐντοπίσθηκαν ἔχουν διαφωτίσει τὶς δραματικὲς γιὰ τὴν Μονὴ τότε συνθῆκες καὶ τοὺς χυδαίους ἐκβιασμοὺς ποὺ ὑπέστη, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα, παρὰ τὴν περὶ τοῦ ἀντιθέτου ἐπιθυμία της, τὴν μὴ ἐπιστροφὴ τοῦ κυρίου σώματος τοῦ χειρογράφου στὴν Σιναϊτικὴ Βιβλιοθήκη μέχρι σήμερα. Πρόκειται κυρίως γιὰ ἐπιστολὲς μεταξὺ τῆς ρωσσικῆς Πρεσβείας στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τοῦ ρωσσικοῦ Προξενείου στὴν Αἴγυπτο, στὶς ὁποῖες, ἐφ᾿ ὅσον δὲν ὑπῆρχε ἀνάγκη γιὰ τὴν χρήση εὐγενικῆς καὶ πολιτικὰ ὀρθῆς διπλωματικῆς γλώσσης, τὰ γεγονότα ἀναφέρονται μὲ τὸ ὄνομά τους.

Ὅλα τὰ νέα στοιχεῖα ποὺ ἔχουν ἔλθει στὸ φῶς, παρουσιάσθηκαν σὲ ἐπιστημονικὲς συναντήσεις στὰ πλαίσια τοῦ προγράμματος ψηφιακῆς ἐπανένωσης τοῦ Σιναϊτικοῦ Κώδικος, οἱ ὁποῖες ἔλαβαν χώρα στὴν Βρεττανικὴ Βιβιλιοθήκη (Λονδίνο, 6-7 Ἰουλίου 2009) καὶ στὴν Ρωσσικὴ Ἐθνικὴ Βιβλιοθήκη (Πετρούπολη, 12-13 Νοεμβρίου 2009). Προσεχῶς ἀναμένεται ἡ πλήρης ἔκδοση τοῦ σχετικοῦ ἀρχειακοῦ συνόλου τῆς Μονῆς.

Ὁ Ν. Φύσσας συνέταξε ἐμπεριστατωμένο ἄρθρο γιὰ τὴν περιπέτεια τοῦ Κώδικα, περίληψη τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ τὸ ἀκολουθοῦν.

[i] Ševčenko, ‘New Documents on Constantine Tischendorf and the Codex Sinaiticus,’ Scriptorium, 18 (1964), pp. 55-80. Ὡστόσο, φαίνεται ὅτι δὲν εἶχε στὴν διάθεσή του ὅλο τὸ ὑλικό.

[ii] Zakharova, Istorija priobretenija Sinajskoj Biblii Rossiej v svete novych dokumentov iz Rossijskich Archivov, in Montfaucon. Études de paléographie, de codicologie et de diplomatique (Moscow/St Petersburg, 2007), pp. 209-66, Ἡ ἀγγλικὴ μετάφραση εἶναι διαθέσιμη στὴν ἠλεκτρονικὴ διεύθυνση: <http://www.nlr.ru/eng/exib/CodexSinaiticus/zah> [accessed 13 February 2014].